TV piraten buiten Nederland (3)
19 mei '13 door Nico Fintelman (Smits)
 

Op deze website vind je diverse artikelen welke handelen over de voormalige Nederlandse televisie piraten. Met name vanaf de jaren zeventig werd het eenvoudiger om zo'n zender in de lucht te brengen. Video apparatuur kwam beschikbaar en dat maakte het technisch gezien een stuk makkelijker. Ook buiten Nederland hebben we tv-piraten gekend al is het allemaal wat beperkt gebleven. In de meeste gevallen werd er uitgezonden met VHF en UHF zenders, niet zelden met slechts laag vermogen.

Onder de titel TV-piraten buiten Nederland brengen we hierover vier artikelen. Deel 1-3 gaan over de illegale tv-zenders op land en staan onder het item Radio/TV piraten. Aflevering vier behandeld de piraten vanaf zee en staat in het item Offshore/Zeezenders.

   

Engeland - Als je denkt aan Engeland dan denk je aan radiopiraterij. Zeezenders en landpiraten  op radio waren er destijds genoeg. TV-piraten daarentegen heeft het land maar weinig gekend. Een grote stad als Londen had er enkele maar de meesten waren maar kortstondig in de ether.

 
 
Voornamenlijk in het jaar 1984. Bijvoorbeeld Thames Television en Channel 36. Maar deze laatste heeft wel weer historie geschreven. Al vrij snel na de start kreeg het station een vergunning om laag-vermogen uitzendingen te gaan doen. En werd daarmee een locale-tv zender. Kleinschalig maar wel legaal dus.
 

Network 21 - De enige tv-piraat die redelijk succesvol is geworden in Londen is Network 21. Het station startte in april 1986. Iedere vrijdagavond werd er een uurtje uitgezonden. Het waren zelf gemaakte programma's die gingen over de subcultuur van de grote stad. Aandacht voor datgene wat alternatieve kunstenaars deden. En muziek van artiesten die ook nogal in het alternatieve genre zaten.

Het was de tijd van videocamera's en videorecorders en door gebruik van deze nieuwe technieken werd het veel gemakkelijker om tv-programma's te maken. Hieraan werd meegewerkt door journalisten en artiesten die soms behoorlijk bekend waren in Engeland. Het werd daardoor een populair station en er waren veel mensen in Londen die regelmatig naar Network 21 keken.

 

Ook radio - Als de uitzending op vrijdagavond ten einde was kwam men vervolgens met een radiostation (piraat) in de lucht en daar werd nagekaart over het tv-programma. Discussies met luisteraars bijvoorbeeld. En ook werd tot diep in de nacht nog muziek van de artiesten uit het tv-programma gedraaid. Network 21 werd diverse malen opgepakt en begin 1987 gooiden de medewerkers de handdoek in de ring. Deze tv-piraat heeft toch bijn een jaar bestaan. Nog wel een opmerkelijk feitje: in 1986 bracht de dan bekende new-wave band Sigue Sigue Sputnik een LP uit en de ruimte tussen de nummers kon worden gekocht voor een reclamespot. Het grote cosmeticaconcern L'Oreal deed dat bijvoorbeeld. Maar ook Network 21 had een spot op die LP.

 

Telstar TV - Naast Network 21 is er nog één tv-piraat in Engeland die grote bekendhied heeft gekregen. Dat was Tesltar TV in Birmingham. Dit station startte begin 1984 en was enkele maanden actief. Uitgezonden werd op het kanaal van de BBC en dat betekende dat men in de lucht kwam als de BBC stopte. Dat gebeurde in die tijd ergens in de loop van de avond. Telstar TV zond dus uit in de late avond en in de nacht. Er waren veel speelfilms te zien maar ook muziekspecials over bekende artiesten. Dat waren vaak gewoon bestaande docu's die in de videowinkel te verkrijgen waren. Eigen programma's waren er nauwelijks.

 
 

Populair - De BBC en ITV hadden in die tijd niet zoveel amusements programma's en zo werd Telstar TV al gauw erg populair. Het station werd overstelpt met post van kijkers. En van ver buiten Birmingham kwamen verzoeken om ook daar Telstar TV in de lucht te brengen. Na een tijdje begon de opsporingsdient op deze tv-piraat te jagen. De mannen achter Telstar TV wisten een aantal keren te voorkomen dat ze werden opgepakt maar het werd toch steeds moeilijker. Waardoor dan uiteindelijk de beslissing kwam om er toch maar mee te stoppen.

 

USA - De Verenigde Staten is geen land van etherpiraterij. Logisch want daar is de mediasituatie 'vrij'. Onder bepaalde voorwaarden zijn vergunningen te verkrijgen voor het exploiteren van een radio- of televisiezender. Vanaf de jaren twintig zijn er in het hele land legio radiostations en vanaf de jaren dertig ook veel televisiestations. Vrijwel allemaal private zenders en commerciel. De noodzaak om een alternatief op illegale basis op te zetten is niet aanwezig. Dit in tegenstelling tot Europa waar tot voor enkele decennia radio en tv een (semie)staatsgebeuren was en slechts in beperkte mate aanwezig. In de Verenigde Staten is tv-piraterij dus nauwelijks voorgekomen. Het enige echte voorbeeld vinden we in de jaren zeventig.

 

Videofreex - Een groep hippie-achtige mannen en vrouwen in New York krijgen een nieuwe hobby: video. Dat is dan een nieuw fenomeen. Nog duur en in zwart wit. Niet weggelegd voor de doorsnee burger. Deze groep mensen gaat er fanatiek mee aan de slag. Ze noemen zich Videofreex. Maken eigen video-docu's en proberen deze uit te laten zenden op televisiezenders. Hetgeen niet lukt. Wel worden er besloten video voorstellingen gegeven en materiaal uitgewisseld met andere geinteresseerden.

 

Lanesville - In najaar 1971 strijkt deze groep neer in het plaatsje Lanesville in de staat New York, zo'n 200 kilometer ten noordwesten van de stad New York. Ze huren er een groot huis en bouwen daar hun eigen video-studio. Deze wordt vanaf dan vaak bezocht door mensen uit de hele wereld die dit nieuwe fenomeen van dichtbij willen zien. Maar de groep zoekt een mogelijkheid om zich verder te presenteren. En zo ontstaat het idee om een eigen tv-zender te beginnen. Een zender wordt gebouwd en grote mast geinstalleerd waarin een zendantenne komt. En zo start In maart 1972 Lanesville-TV. Als de maanden verstrijken wordt er meer en meer regulier uitgezonden. Uiteindelijk is Lanesville-TV er iedere zaterdagavond vanaf 19.00 uur tot soms diep in de nacht. En nog weer veel later ook op zaterdagochtend met kinderprogramma's.

 
 

Wel piraat - De groep is fanatiek bezig met (video)filmen en maakt zo de meeste programma's zelf. Over locale gebeurtenissen, over kunstenaarsprojecten, eigenlijk over alles wat maar voorbijkomt. Na meer dan een jaar staat niemand er meer bij stil dat Lanesville-TV helemaal geen uitzendvergunning heeft. En dus gewoon tv-piraat is. De inwoners van de regio die in dit landelijke gebied maar weinig tv-zenders kunnen ontvangen vinden het best. En vaak zelfs leuk omdat er zaken uit hun regio getoond worden. De exploitanten van het station brengen ook hun telefoonnummer in beeld zodat kijkers kunnen meepraten. En mogen meebesilssen over wat wordt uitgezonden. En ook de overheid schijnt het niet op te vallen dat Lanesville-TV piratentelevisie is. Men wordt nooit opgepakt.

 

5 jaar bestaan - Toch wordt er buiten dit gebied wel aandacht aan besteedt. Diverse media maken reportages over het feit dat hier een illegaal tv-station actief is. Zelfs een Duitse televisie ploeg komt er filmen. Lanesville-TV houdt het vol tot in het voorjaar van 1977. Dan vertrekken de laatste leden van de inmiddels behoorlijk uitgedunde groep Videofreex uit het plaatsje. En daarmee komt dan een einde aan vijf jaren tv-piraat Lanesville-TV.

 
 
Terugkeren naar de MN home